តើអ្នកដឹងអ្វីខ្លះពីជំងឺទឹកនោមផ្អែម? តោះអានដើម្បីបង្កើនការស្វែងយល់ពីជំងឺមិនឆ្លងមួយនេះ
ប្រភពរូបពី Pixabay
ទឹកនោមផ្អែម ជាជំងឺមួយដែលកំពុងវាយលុកទៅលើជីវិតមនុស្សជាច្រើនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ កាលពីជាង ១០ ទៅ១៥ ឆ្នាំមុនគេសង្កេតឃើញថា ជំងឺនេះកើតច្រើនលើមនុស្សវ័យចំណាស់ តែសព្វថ្ងៃសូម្បីយុវវ័យក៏កំពុងប្រឈមនឹងជំងឺនេះខ្លាំងដូចគ្នា។ តោះនាំគ្នាស្វែងយល់ពីទឹកនោមផ្អែមទាំងអស់គ្នា៖
១) និយមន័យ
ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃវាកើតឡើងពីការលើសជាតិស្ករក្នុងឈាម ដែលបណ្តាលមកពីអរម៉ូន អាំងស៊ុយលីន (Insulin-ជាអរម៉ូនផលិតពីកោសិកាលំពែង) ដែលដឹកនាំជាតិស្ករទៅឲ្យកោសិកាប្រើប្រាស់ផលិតមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬមិនផលិត ឬកោសិការបស់រាងកាយស៊ាំនឹងអរម៉ូននោះ។
២) កត្តាប្រឈមមុខ ទឹកនោមផ្អែមជាប្រភេទជំងឺមិនឆ្លងមួយតែវាមិនអាចមានអត្រានៃការកើតខ្ពស់ប្រសិនបើ៖
ក) ក្រុមគ្រួសារមានប្រវត្តិកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមនេះ
ខ) កត្តាអាយុ (ភាគច្រើនចាប់ពី ៤៥ ឡើងទៅ)
គ) កត្តាជនជាតិ
ឃ) កើតពេលស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ
ហើយជំងឺនេះនឹងវិវត្តទៅកាន់តែឆាប់រហ័សនៅពេលដែល៖
ក) កត្តាធាត់
ខ) លើសសម្ពាធឈាម
គ) លើសជាតិខ្លាញ់ក្នុងសរសៃឈាម
ឃ) អ្នកដែលត្រៀមកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម
ង) ទម្លាប់មិនល្អក្នុងការរស់នៅដូចជាការសម្រាកបានតិច មិនបានធ្វើលំហាត់ប្រាណ ការទទួលទានស្រា និងបារី ទទួលទានដំណេកច្រើនជាង ៨ម៉ោង ឬតិចជាង
៣) ប្រភេទនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺទឹកនោមផ្អែមត្រូវបានបែងចែកជា ៤ ប្រភេទធំៗមានដូចជា៖
ក) ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ១ (Type1 Diabetes Mellitus)៖ វាបណ្តាលមកពីបេតាកោសិការបស់លំពែងត្រូវបានបំផ្លាញ ហើយក៏បណ្តាលឲ្យអាំងស៊ុយលីលត្រូវបាត់បង់ ឬខូចខាត
ខ) ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ (Type2 Diabetes Mellitus)៖ ដោយសារភាពផ្សាំនៃអាំងស៊ុយលីនធ្វើការមិនបានល្អ ដំណើរវិវត្តបញ្ចេញមិនគ្រប់គ្រាន់របស់អាំងស៊ុយលីន
គ) ជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតមាននៅពេលដែលស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ៖ ដោយសារមានបញ្ហានៃភាពផ្សាំអាំងស៊ុយលីនក្នុងកោសិកា
ឃ) ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទផ្សេងៗទៀតដែលបណ្តាលមកពី៖ កង្វះសែនក្នុងមុខងារបេតាកោសិកា ជំងឺលំពែង ការប្រើប្រាស់ថ្នាំ ឬសារធាតុគីមីមួយចំនួនដែលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព
៤) ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ
ក) រោគសញ្ញាមួយចំនួនដែលគួរកត់សម្គាល់៖ នោមញឹកហើយច្រើន (លើសពី៣លីត្រក្នុងរយៈពេល ២៤ម៉ោង) ស្រេកទឹកខ្លាំងហើយផឹកទឹកច្រើន ញ៉ាំច្រើន អស់កម្លាំង ឧស្សាហ៍វិលមុខ ស្រវាំងភ្នែក ឈឺក្បាល ស្រកទម្ងន់ អារម្មណ៍ប្រែប្រួលមិនទៀតទាត់ ឆាប់មួម៉ៅ មានជាតិស្ករក្នុងទឹកនោម -ល-។
ខ) ប្រវត្តិអ្នកជំងឺ៖ ក្នុងគ្រួសារ សាច់សារលោហិតអ្នកជំងឺធ្លាប់មានអ្នកកើតជំងឺនេះ គ) ការបូមឈាមទៅវិភាគ៖ ឃើញថាមានកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម
៥) ការព្យាបាល
ក) ការបង្ការ និងគ្រប់គ្រង ព្យាបាលដោយខ្លួនឯងតាមរយៈការហាត់ប្រាណ៖ វាអាចជួយកាត់បន្ថយជាតិស្ករក្នុងឈាម បន្ថយជាតិខ្លាញ់ គ្រប់គ្រងកម្រិតសម្ពាធឈាម បង្ការកុំឲ្យមានជំងឺលើសឈាម និងអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀត។ *ចំណាំ៖ គួរជ្រើសយកលំហាត់ប្រាណណាដែលសមស្របទៅនឹងរាងការក៏ដូចជាសុខភាពលោកអ្នក ហាត់ដោយសន្សឹមៗ និងចំណាយពេលត្រឹមតែ ៣០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ។ យកល្អគួរពីភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការណែនាំពីការធ្វើលំហាត់ប្រាណនេះ។
ខ) ការការពារនិងព្យាបាលដោយអាហារ៖ អ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមតែងមានអារម្មណ៍ថាចង់ញ៉ាំតែអាហារឬចំណីណាដែលផ្អែម។ តែលោកអ្នកមិនចាំបាច់បោះបង់អាហារឬចំណីផ្អែមទាំងស្រុងទេគ្រាន់តែធ្វើកម្រិតនៃការបរិភោគទៅបានហើយ។ អ្វីដែលអ្នកចាំបាច់ត្រូវទទួលទានគឺបន្លែឲ្យបានច្រើនដូចជា បៃតង បន្លែដែលមានជាតិសរសៃ (Fiber) ឲ្យបានច្រើនជាងអាហារដែលមានផ្ទុកអាមីដុងខ្ពស់ដូចជាង បាយ បាយសម្រូប នំប៉័ង ឬដំឡូងជាដើម។ បន្ថែមពីនេះការហូបសាច់ច្រើនក៏ធ្វើឲ្យកើនប្រូតេអ៊ីន និងជាតិខ្លាញ់បានដែរ។
៦) ផលវិបាកនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺមួយកាចសាហាវដែលអាចបំផ្លាញកោសិការក្នុងខ្លួនរបស់មនុស្សបាន ដែលវាបានបែងចែកជាជំងឺមួយធ្ងន់ធ្ងរ និងជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ៖ ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ៖ វាអាចបង្ករឲ្យមានជំងឺ មេតាបូលិច អាស៊ីតដូស នៅពេលដែលជាតិស្ករឡើងខ្ពស់ បណ្តាលឲ្យហត់ខ្លាំង វង្វេងវង្វាន់រហូតដល់បាត់បង់ស្មារតីដួលសន្លប់ក៏មាន។ ពែលខ្លះ ជាតិស្ករចុះខ្លាំងក៏អាចបណ្តាលឲ្យសន្លប់បាត់បង់ស្មារតីដូចគ្នា។ ជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ អាចបណ្តាលឲ្យកើតជំងឺមួយចំនួនដែលជាការ ខូចសរសៃឈាមតូចៗដូចជា
ក) ខូចបាតភ្នែក ធ្វើឲ្យស្រវាំង ហើយអាចងងឹតភ្នែក
ខ) ខូចតម្រងនោម
គ) ខូចសរសៃឈាមនិងប្រាសាទចុងដៃចុងជើង ធ្វើឲ្យស្ពឹកនិងដំបៅ ហើយវាក៏បង្កជាការខូចសរសៃឈាមធំៗដូចជា៖ ដាច់ ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល និងគាំងបេះដូងស្លាប់។
ដោយ៖ យ៉ាយ៉ា
