តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីឱ្យការទិញលក់អចលនទ្រព្យមានអានុភាពតាមផ្លូវច្បាប់?
ក្រមរដ្ឋប្បវេណីកម្ពុជាឆ្នាំ២០០៧ បានឱ្យនិយមន័យពាក្យ “អលនទ្រព្យ” ដែលសំដៅដល់ ដីធ្លី និង វត្ថុជាប់ នៅលើដី ហើយមិនអាចផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងបាន ដូចជា អាគារ សំណង់ ដំណាំ រុក្ខជាតិ ជាអាទិ៍។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះ លោកអ្នកនឹងបានស្វែងយល់អំពីចំណុចដែលត្រូវអនុវត្តមួយចំនួនដើម្បីឱ្យការទិញលក់អចលនទ្រព្យមានអានុភាព តាមផ្លូវច្បាប់។ បន្ថែមលើនេះទៅទៀត នៅក្នុងអត្ថនេះ យើងខ្ញុំសូមលើកយកតែប្រតិបត្តិការទិញលក់អចលនទ្រព្យ ដែលមានប្លងរឹង (ប្លង់ដែលចេញដោយអង្គភាពសុរិយោដី) មកបកស្រាយប៉ុណ្ណោះ។
ការទិញលក់អចលនទ្រព្យ សំដៅដល់កិច្ចសន្យាមួយដែលភាគីម្ខាងមានករណីយកិច្ចប្រគល់ប្រាក់ដែលជា តម្លៃអចលនទ្រព្យ ហើយភាគីម្ខាងទៀតមានករណីយកិច្ចផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យដែលជាកម្មវត្ថុនៃការលក់ ទិញនោះ។ ដើម្បីឱ្យការទិញលក់អចលនទ្រព្យមានអានុភាពតាមផ្លូវច្បាប់ ភាគីនៃកិច្ចសន្យាត្រូវអនុវត្តនូវចំណុច ដ៏សំខាន់ពីរដូចខាងក្រោម៖
ទី១ − កិច្ចសន្យាទិញលក់ត្រូវតែធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ផ្អែកទៅលើច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ ដើម្បីអាចតតាំង ឬជំទាស់ជាមួយតិតយជនបាន លុះត្រាតែកិច្ច សន្យាទិញលក់អចលនទ្រព្យនោះ ត្រូវបានធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរតាមទម្រង់លិខិតយថាភូត (លិខិតដែល ធ្វើឡើងតាមរូបមន្តច្បាប់ដោយមន្ត្រីសាធារណៈ) ហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅអង្គភាពសុរិយោដី។ ជាការពិតណាស់ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១ មក បុគ្គលដែលកាន់កាប់លើអចលនទ្រព្យដោយមិនមានឯកសារ បញ្ជាក់ត្រឹមត្រូវ មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាម្ចាស់នៃអចលនទ្រព្យនោះឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ ដើម្បីអាចអះអាង នូវសិទ្ធិនៃកម្មសិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យណាមួយបាន លុះត្រាតែអ្នកកាន់កាប់នោះមានឯកសារបញ្ជាក់ពីការកាន់កាប់ ស្របច្បាប់ ឬ បញ្ជាក់ពីកម្មសិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យនោះ។ ដូច្នេះហើយ ការធ្វើកិច្ចសន្យាលក់ទិញជាលាយលក្ខណ៍ អក្សរគឹជាការណ៍មួយដ៏សំខាន់ក្នុងការធានាសុវត្ថិភាពតាមផ្លូវច្បាប់ និង ការពារនូវសិទ្ធិរបស់គូភាគី ជាពិសេសភាគី ដែលជាអ្នកទិញ។
ទី២ − ការចុះបញ្ជីលើការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យ យោងទៅលើក្រមរដ្ឋប្បវេណីឆ្នាំ២០០៧ ដើម្បីបង្កើតអានុភាពតាមផ្លូវច្បាប់ ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលន ទ្រព្យដោយមានការព្រមព្រៀង ត្រូវតែចុះបញ្ជីឱ្យបានត្រឹមត្រូវដោយយោងតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ និង បទដ្ឋានគតិយុត្ត ផ្សេងទៀត ស្តីពីការចុះបញ្ជី។ ឧទាហរណ៍ លោក “ក” និង លោក “ខ” បានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងទិញលក់ដីមួយកន្លែង ដែលមានប្លង់រឹង ដោយលោក “ក” ជាអ្នកលក់ ហើយ លោក “ខ” ជាអ្នកទិញ។ ដូច្នេះ លោក “ខ” គឺជាអ្នកដែល មានករណីយកិច្ចប្រគល់ប្រាក់ដែលជាតម្លៃដី រីឯលោក “ក” មានករណីយកិច្ចផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើដីនោះទៅឱ្យលោក “ខ”។ ការផ្ទេរនេះ អាចមានអានុភាពតាមផ្លូវច្បាប់បាន លុះត្រាតែការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើដីនោះ ត្រូវបានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវ នៅអង្គភាពសុរិយោដី ដែលយើងហៅជាទូទៅថា “កាត់ឈ្មោះ”។ ក្នុងន័យនេះ អានុភាពនៃការផ្ទេរ (កាត់ឈ្មោះ) កើតមានឡើងនៅពេលដែលប្លង់នៃដីនោះត្រូវបានប្តូរពីឈ្មោះ “ក” មកឈ្មោះ “ខ”៕
ដោយ៖ ប៉ុម ទូច
