ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដ៏រុងរឿងនៅសម័យអង្គរ មិនត្រឹមតែត្រូវបានឆ្លាក់លើថ្មប្រាសាទប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវបានកត់ត្រាយ៉ាងលម្អិតដោយអ្នកការទូតចិនម្នាក់ឈ្មោះ ចូវ តាក្វាន់ (Zhou Daguan) ដែលបានមកទស្សនាចក្រភពអង្គរនៅចន្លោះឆ្នាំ ១២៩៦-១២៩៧។

កំណត់ហេតុរបស់លោកដែលមានចំណងជើងថា «កំណត់ហេតុប្រពៃណីនៃស្រុកចេនឡា» (The Customs of Cambodia) គឺជាប្រភពដ៏មានតម្លៃបំផុតមួយ ដែលបានផ្តល់នូវទិដ្ឋភាពដ៏រស់រវើកអំពីជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ទំនៀមទម្លាប់ និងជាពិសេសគឺអត្តចរិតដ៏ល្អប្រសើររបស់ប្រជាជនខ្មែរនាពេលនោះ។

អំណាចនៃអត្តចរិតខ្មែរ៖ ឥរិយាបថ និងគុណតម្លៃ

លោក ចូវ តាក្វាន់ បានកត់សម្គាល់ឃើញនូវលក្ខណៈពិសេសជាច្រើនរបស់ប្រជាជនខ្មែរ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីឥរិយាបថដ៏ល្អ និងគុណតម្លៃខ្ពស់៖

ភាពរួសរាយរាក់ទាក់ និងស្នាមញញឹម: ទោះបីជាកំណត់ត្រារបស់លោក ចូវ តាក្វាន់ មិនបានរៀបរាប់លម្អិតអំពីស្នាមញញឹមរបស់ខ្មែរដូចសព្វថ្ងៃក៏ដោយ ក៏ការពិពណ៌នាអំពីជីវិតសង្គម និងការជួញដូរបានបង្ហាញពីភាពរស់រវើក និងភាពបើកចំហររបស់ប្រជាជន។ នេះជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃភាពរួសរាយរាក់ទាក់ ដែលជាអត្តសញ្ញាណខ្មែរ។

ភាពស្មោះត្រង់ និងភាពសាមញ្ញ: កំណត់ត្រារបស់លោកបានបង្ហាញពីភាពសាមញ្ញក្នុងការរស់នៅរបស់ប្រជាជនខ្មែរ ទាំងការស្លៀកពាក់ ផ្ទះសម្បែង និងរបៀបចាយវាយ។ ភាពសាមញ្ញនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពស្មោះត្រង់ និងមិនស្មុគស្មាញក្នុងទំនាក់ទំនងសង្គម។

ភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាម និងការតស៊ូ: លោក ចូវ តាក្វាន់ បានកត់សម្គាល់ពីសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន ជាពិសេសស្ត្រីដែលជាអ្នកធ្វើពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់នៅក្នុងទីផ្សារ។ នេះបង្ហាញពីភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាម និងការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិត។

ការគោរពសាសនា និងជំនឿ: កំណត់ត្រារបស់លោកបានរៀបរាប់យ៉ាងលម្អិតអំពីជំនឿសាសនា (ព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា) ពិធីបុណ្យប្រចាំឆ្នាំ និងការគោរពចំពោះព្រះមហាក្សត្រ ដែលបង្ហាញពីការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគុណធម៌ និងសីលធម៌ក្នុងសង្គម។

ភាពអត់ធ្មត់ និងការសម្របខ្លួន: ក្នុងបរិបទនៃធម្មជាតិ និងការប្រែប្រួលសង្គម ប្រជាជនខ្មែរបានបង្ហាញពីភាពអត់ធ្មត់ និងសមត្ថភាពក្នុងការសម្របខ្លួនទៅនឹងស្ថានភាពផ្សេងៗ។

ស្មារតីខ្មែរ៖ ឈាមជ័រនៃភាពរឹងមាំ

លើសពីឥរិយាបថខាងក្រៅ កំណត់ត្រារបស់លោក ចូវ តាក្វាន់ បានបង្ហាញពីស្មារតីដ៏រឹងមាំរបស់ប្រជាជនខ្មែរ៖

ភាពជាម្ចាស់ និងមោទកភាព: ការពិពណ៌នាអំពីភាពអស្ចារ្យនៃប្រាសាទនានា របៀបរស់នៅរបស់រាជវង្សានុវង្ស និងប្រជាជន បានបង្ហាញពីមោទកភាពខ្ពស់ចំពោះអរិយធម៌របស់ខ្លួន។

ការរួបរួមគ្នា: ទោះបីជាមានការបែងចែកថ្នាក់ក្នុងសង្គមក៏ដោយ ក៏ការកសាងសំណង់ដ៏ធំសម្បើមដូចប្រាសាទអង្គរវត្ត និងអង្គរធំ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការរួបរួមគ្នា និងកម្លាំងសាមគ្គីរបស់ប្រជាជនខ្មែរក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃ។

ភាពធន់ទ្រាំ: ប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្ហាញថា ប្រជាជនខ្មែរតែងតែមានភាពធន់ទ្រាំ និងអាចងើបឈរឡើងវិញបាន ទោះបីជាជួបប្រទះនូវវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរប៉ុណ្ណាក៏ដោយ។ នេះគឺជា "ឈាមជ័រ" នៃភាពរឹងមាំដែលបន្តមានរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

កំណត់ត្រារបស់លោក ចូវ តាក្វាន់ គឺជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងមួយដែលបង្ហាញពីអត្តចរិតដ៏ល្អ ឥរិយាបថប្រកបដោយគុណធម៌ និងស្មារតីដ៏រឹងមាំរបស់ប្រជាជនខ្មែរតាំងពីបុរាណកាល។ គុណសម្បត្តិទាំងនេះ មិនមែនគ្រាន់តែជាប្រវត្តិសាស្ត្រនោះទេ ប៉ុន្តែជាមោទកភាពជាតិ និងជាកម្លាំងចលករដែលបន្តជំរុញឲ្យប្រជាជនខ្មែរ រក្សាបាននូវអត្តសញ្ញាណដ៏ល្អផូរផង់ និងបន្តរីកចម្រើនទៅមុខជានិរន្តរ។

រក្សាសិទ្ធិដោយ : Bizkhmer

រៀបចំយុទ្ធសាស្រ្តការលក់កើនឡើង និង អាជីវកម្មលោកអ្នកជោគជ័យ សូមទាក់ទង: Bizkhmer Digital Media 

ទំនាក់ទំនងផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ០១២ ៦៦៦ ១០៤

រៀបរៀងដោយ : Anjelica

ឯកសារយោង:

Zhou Daguan. The Customs of Cambodia. Translated by Peter Harris. Silkworm Books, 2007. (ឬការបកប្រែផ្សេងទៀតដែលលោកបានប្រើប្រាស់)

ប្រភពផ្សេងៗទាក់ទងនឹងការសិក្សាអំពីកំណត់ត្រាលោក ចូវ តាក្វាន់។