សង្គ្រាមលោកលើកទី ២ បានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៩៣៩ នៅពេលដែលប្រទេសអាឡឺម៉ង់បានលុកលុយប្រទេសប៉ូឡូញ។ ចក្រភពអង់គ្លេសនិងបារាំងបានឆ្លើយតបដោយប្រកាសសង្គ្រាមលើអាល្លឺម៉ង់។ សង្គ្រាមនៅអឺរ៉ុបបានបញ្ចប់ដោយការចុះចាញ់របស់អាល្លឺម៉ង់នៅថ្ងៃទី ៧ ខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៤៥។ សង្គ្រាមនៅប៉ាស៊ីហ្វិកបានបញ្ចប់នៅពេលដែលជប៉ុនបានចុះចាញ់នៅថ្ងៃទី ២ ខែកញ្ញាឆ្នាំ ១៩៤៥ ។ ហើយខាងក្រោមជាកាលបរិច្ឆេទសំខាន់ៗមួយចំនួននៅក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី ២ ដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្រ៖

ប្រភពរូប historyextra

១) ៧ កក្កដា ១៩៣៧៖ ការប៉ះទង្គិចនៅជិតស្ពានម៉ាក្រូប៉ូឡូក្បែរទីក្រុងប៉េកាំង
ការផ្ទុះឡើងនៃសង្គ្រាមទ្រង់ទ្រាយធំជាមួយប្រទេសចិនដែលបានបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៤៥ បានចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការប៉ះទង្គិចគ្នាមិនច្បាស់លាស់មួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គភាពរបស់ជប៉ុននៅលើការធ្វើសមយុទ្ធពេលយប់នៅក្បែរស្ពានម៉ាកូ្រប៉ូឡូនៅភាគនិរតីនៃទីក្រុងប៉េកាំងនៅយប់ថ្ងៃទី ៧-៨ ខែកក្កដាឆ្នាំ ១៩៣៧។ ជម្លោះរវាងប្រទេសចិននិងជប៉ុនបានផ្ទុះឡើងខណៈមេដឹកនាំជាតិនិយមចិនគឺចាងជិស៊ី (Jiang Jieshi) មិនមានឆន្ទៈសមស្របជាមួយនឹងប្រទេសជប៉ុន។ ជាលទ្ធផលនៃការតស៊ូរវាងប្រទេសទាំងនោះបានធ្វើឲ្យភាគីទាំងពីរចុះខ្សោយយ៉ាងខ្លាំង។ ជម្លោះទ្រង់ទ្រាយធំបានផ្ទុះឡើងរហូតដល់ចុងខែកក្កដា ហើយទីក្រុងប៉េកាំងត្រូវបានកាន់កាប់នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដា ដោយប្រទេសចិន។

២) ១០ ឧសភា ១៩៤០៖ អាល្លឺម៉ង់ចាប់ផ្តើមវាយលុកនៅភាគខាងលិច
អាកាសធាតុដ៏អាក្រក់នៅរដូវរងារឆ្នាំ ១៩៣៩-៤០ បានតម្រូវឲ្យមេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់អាល្លឺម៉ង់ពន្យាពេលការវាយប្រហាររហូតដល់ខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៤០។ នៅថ្ងៃទី១០ ឧសភា អាល្លឺម៉ង់បានវាយប្រហារបែលហ្ស៊ិកនិងហូឡង់ ហើយបានបន្តការវាយលុកទៅប្រទេសបារាំង។ ជោគជ័យរបស់អាឡឺម៉ង់ក្នុងយុទ្ធនាការ ៧ សប្តាហ៍ជាបន្តបន្ទាប់របស់ខ្លួនបានផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាពយុទ្ធសាស្ត្រនៅអឺរ៉ុប។ ជ័យជំនះបាននាំហ៊ីត្លែរទៅរកភាពជឿជាក់នៃភាពជោគជ័យដែលមិនអាចប្រកែកបានរបស់លោក។

៣) ១២ សីហា ១៩៤០៖ សមរភូមិអង់គ្លេសបានចាប់ផ្តើម

ប្រភពរូប historyextra

យុទ្ធនាការយោធាធំដំបូងបង្អស់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលត្រូវប្រយុទ្ធទាំងលើអាកាសក្នុងសមរភូមិអង់គ្លេសបានឃើញថា Luftwaffe (កងទ័ពអាកាសអាល្លឺម៉ង់) បើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំប្រឆាំងនឹងការការពារដែនអាកាសរបស់អង់គ្លេស។ ប៉ុន្តែមកដល់ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៤០ (RAF) កងកម្លាំងទ័ពអាកាសរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសបានទទួលជោគជ័យ។ កង្វះភាពច្បាស់លាស់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងការវាយប្រហាររបស់អាឡឺម៉ង់មានការខ្វះខាតនូវយុទ្ធសាស្រ្តក្នុងការរៀបចំសម្រាប់ការវាយលុកក្នុងសមរភូមិអង់គ្លេសទើបធ្វើឲ្យអាឡឺម៉ង់បរាជ័យ។

៤) ២២ មិថុនា ១៩៤១: ការបើកប្រតិបត្ដិការ Barbarossa
ភាពជឿជាក់ហួសហេតុនិងការមើលងាយរបស់ហ៊ីត្លែរចំពោះប្រព័ន្ធនយោបាយដទៃទៀតបានពង្រឹងជំនឿថាប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ត្រូវតែយកឈ្នះសហភាពសូវៀតដើម្បីបំពេញជោគវាសនារបស់លោក។ ហ៊ីត្លែរ មានទំនុកចិត្តថាប្រព័ន្ធសូវៀតនឹងដួលរលំយ៉ាងឆាប់រហ័សហើយ លោកជឿជាក់ថាការបរាជ័យរបស់សហភាពសូវៀតនឹងធ្វើឲ្យអង់គ្លេសត្រៀមខ្លួនដោះស្រាយនិងទទួលយកឥទ្ធិពលរបស់អាល្លឺម៉ង់នៅអឺរ៉ុប។ នៅថ្ងៃទី ២២ ខែមិថុនា កងពលធំ ១៥១ របស់អាឡឺម៉ង់គាំទ្រដោយកងពលហ្វាំងឡង់ ១៤ និង ១៣ រ៉ូម៉ានី មានចំនួនជិត ៣,៦ លាននាក់កងទ័ពអាឡឺម៉ង់និងសម្ព័ន្ធមិត្តដែលគាំទ្រដោយរថក្រោះ ៣ ៣៥០ គ្រឿងនិងយន្ដហោះ ១ ៩៥០ គ្រឿងត្រូវបានបើកការវាយប្រហារដោយការភ្ញាក់ផ្អើលមួយ។ ការវាយប្រហារអមជាមួយនឹងផែនការនយោបាយមិនជាក់ស្តែងបានធ្វើឲ្យអាឡឺម៉ង់អាចឈានទៅរកការបរាជ័យជាយថាហេតុក្នុងការផ្តួលរំលំសហភាពសូវៀត។

៥) ៧ ធ្នូ ១៩៤១៖ ការវាយប្រហាររបស់ជប៉ុនលើកំពង់ Pearl Harbor

ប្រភពរូប historyextra

នៅក្នុងថ្ងៃនោះជប៉ុនអាចដាក់កម្រិតខ្លួនឯងក្នុងការវាយប្រហារអាណានិគមអង់គ្លេសនិងហូឡង់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញបានជ្រើសរើសការវាយប្រហារអាមេរិកក្នុងគោលបំណងរារាំងប្រឆាំងនឹងការពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួន។ នេះបាននាំឲ្យមានការវាយប្រហារគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយនៅលើមូលដ្ឋាននៃកងនាវាចរអាមេរិកប៉ាស៊ីហ្វិកនៅឯកំពង់ផែ Pearl Harbour លើកោះ Oahu ក្នុងប្រជុំកោះHawaiian។ ជប៉ុនបានបំផ្លាញយន្តហោះចំនួន ៣៥៣ គ្រឿង និងយន្តហោះជប៉ុនចំនួន ៦ គ្រឿងបានបំផ្លាញនាវាចម្បាំងអាមេរិក ២ គ្រឿង ខូចខាតចំនួន ៥ គ្រឿងទៀតខណៈដែលការវាយប្រហារលើស្ថានីយ៍ទ័ពជើងទឹកនៅឯឆ្នេរ Kaneohe យន្តហោះអាមេរិកជិត ៣០០ ត្រូវបានបំផ្លាញនិងខូចខាត។

៦) ៤ មិថុនា ១៩៤២៖ សមរភូមិ Midway

ប្រភពរូប historyextra

សមត្ថភាពអស្ចារ្យរបស់កងទ័ពជើងទឹកអាមេរិកត្រូវបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នៅថ្ងៃទី ៤ ខែមិថុនាជាមួយនឹងជ័យជំនះរបស់អាមេរិកនៅក្នុងសមរភូមិ Midway ដែលជាសមរភូមិជើងអាកាសរបស់កងទ័ពជើងទឹក។ សមរភូមិនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីឧត្តមភាពនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនិងភាពវៃឆ្លាតរបស់ក្រុមអ្នកប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន (នៅក្នុងការការពារ) អ្នកប្រយុទ្ធ និងអ្នកបំផ្ទុះគ្រាប់បែក (នៅក្នុងការវាយប្រហារ)។

បន្ទាន់ពីទទួលបានជ័យជំនះពីសមរភូមិសមុទ្រផ្កាថ្មមុនថ្ងៃ ៤-៨ ឧសភា ១៩៤២ មកវាគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងក្នុងការពឹងផ្អែកនៃប្រតិបត្តិការលើយុទ្ធសាស្ត្រនិងឱកាសក្នុងសមរភូមិ ក្នុងការវាយប្រហារទៅលើនាវាដឹកជញ្ជូនប្រេងរបស់ជប៉ុនចំនួន ៣ គ្រឿងក្នុងរយៈពេលតែប៉ុន្មាននាទីប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឲ្យជប៉ុនមានការខ្វះនូវប្រេងសម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលអាកាសយានិករបស់ខ្លួន ជាពិសេសបានបាត់បង់អាកាសយានិកចំនួន ១១០ នាក់ ហើយអ្នកថែរក្សានាវាដឹកជញ្ជូន ៤នាក់ទៀតពីការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់ជើងអាកាសអាមេរិក។

៧) ៦ មិថុនា ១៩៤៤: D-Day 

ប្រភពរូប historyextra

ការចុះចតនៅ Normandie ដែលហៅកាត់ថា D-Day បានកើតឡើងនៅថ្ងៃទី ៦ ខែមិថុនាឆ្នាំ ១៩៤៤ នៅពេលដែលកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តបានបើកការវាយលុកកងទ័ពជើងទឹក អាកាសនិងដីរួមគ្នាលើបារាំងដែលកាន់កាប់ដោយណាស៊ី។ ហើយក៏ជាការឈ្លានពានបាតសមុទ្រធំជាងគេបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនិងការចាប់ផ្តើមនៃយុទ្ធនាការដើម្បីរំដោះអឺរ៉ុបខាងជើង ខាងលិចពីការកាន់កាប់របស់អាល្លឺម៉ង់។ យន្តហោះនិងនាវាចម្បាំងជាច្រើនពាន់គ្រឿងបានទម្លាក់គ្រាប់បែកទៅលើទីតាំងរបស់អាឡឺម៉ង់នៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រនិងបានទម្លាក់ទៅលើទាហានសម្ព័ន្ធមិត្តនៅពីក្រោយការការពាររបស់អាល្លឺម៉ង់មុនពេលកងទ័ពបានចុះចតនៅលើឆ្នេរនៃណ័រឌី។ តួលេខអ្នកស្លាប់និងរបួសសរុបមានប្រហែលជា ៤.០០០ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់នៅថ្ងៃ D-Dayនោះ។

៨) ៩ សីហា ១៩៤៥: ទម្លាក់គ្រាប់បែកអាតូមទី ២ នៅណាហ្គាសាគី
ការទម្លាក់គ្រាប់បែកអាតូមទី២ ឬហៅថាគ្រាប់បែកប៉ារ៉ាម៉ាណូ នេះធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ច្រើនជាងគ្រាប់បែកទីមួយដែលបានទម្លាក់នៅហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ានៅថ្ងៃទី ៦ ខែសីហាឆ្នាំ ១៩៤៥ ទៅទៀត។ ជាលទ្ធផលជប៉ុនបានយល់ព្រមចុះចាញ់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌនូវការទម្លាក់បែកដែលមានកម្លាំងមហាសាលមួយនេះ។ ឥទ្ធិពលនៃការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកបានធ្វើឲ្យ តំបន់ណាហ្គាសាគីប្រហែល ៦,៧ គីឡូម៉ែត្រការេត្រូវបានក្លាយទៅជាផេះ មនុស្ស ៧៣.៨៨៤ នាក់បានស្លាប់ និងមនុស្ស ៧៤.៩០៩ នាក់រងរបួសពីគ្រាប់បែកប្រល័យលោកមួយនេះ។

ដោយ៖ ជា ធារិទ្ធ
ប្រភព: www.historyextra.com