ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​អាស៊ី (AIIB) ដែលបង្កើតឡើងដោយប្រទេសចិនហាក់ដូចជាក្លាយជាប្រធានបទក៏ក្តៅគគុកដែលសេដ្ឋវិទូជាច្រើនចាប់អារម្មណ៍សិក្សា។ ចំណុចពិសេសដែលគួរឱ្យ​ទាក់ទាញរបស់វាមួយដែរនោះគឺថា ប្រទេសភាគច្រើនតែងតែចង់បានកម្ចីវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពីធនាគារ AIIB ច្រើនជាង World Bank និង ADB ដែលជាស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ​កំពូល​របស់​ពិភពលោក និងប្រចាំតំបន់ទៅវិញ។

តើអ្វីទៅដែលធ្វើ​ឱ្យ​ធនាគារ AIIB ទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំង ពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនទៅវិញ ខណះដែល World Bank និង ADB ហាក់ដូចជាលែងសូវមានគេចាប់អារម្មណ៍អើពើ? ហេតុផលទាំង ប្រហែលជាអាចពន្យល់បាននូវសំណួរនេះ៖

១. ធនាគារ​ផ្ដល់​នូវ​កម្ចីមិនខ្វល់ថា រដ្ឋាភិបាលប្រកាន់របបអ្វីនោះទេ​ ខុសពី World Bank និង ADB ដែលតែងតែផ្តោតសំខាន់លើគោលការណ៍កំនែទម្រង់នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមនៅក្នុងប្រទេសដែលប្រាថ្នាចង់បានកម្ចីពីខ្លួន ធនាគារ AIIB ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសចិនមិនខ្វល់ថាប្រទេសនោះមានរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធេបតេយ្យរឺក៏អត់នោះទេ។ ​ឱ្យ​តែប្រទេសណាដែលត្រូវការកម្ចីយកទៅអភិវឌ្ឍន៍វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ប្រទេសចិននឹងផ្តល់​ឱ្យ​ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ការស៊ើបអង្កេតច្រើនឡើយ។​

២. កម្ចីឥតលក្ខខណ្ឌ កម្ចីពីធនាគារ AIIB មិនត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌស៊ាំញាំអ្វីដែលបង្កជាលក្ខណះឈឺក្បាល​ឱ្យ​ប្រទេសដែលចង់ខ្ចីនោះទេ។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង World Bank និង ADB នៅពេលដែលអង្គការទាំងនេះ ផ្តល់កម្ចី​ឱ្យ​ប្រទេសណាមួយ ពួកគេទាមទារ​ឱ្យ​មានការធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ទាក់ទិននឹងដំណើរ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍នៃការប្រើប្រាស់កម្ចី ក៏ដូចជាអំពីកំណែទម្រង់ដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាពុករលួយ សិទ្ធិមនុស្ស រឺប្រជាធិតេយ្យជាដើម។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ AIIB គឺមិនត្រូវការកំណែទម្រង់ទាំងអស់នោះឡើយ។

៣. ប្រាក់ចូលមកដល់រដ្ឋាភិបាលផ្ទាល់តែម្តង​ សម្រាប់កម្ចីដែលបានមកអំពី AIIB ទិន្នន័យប្រាក់កម្ចីនោះ​ ធ្លាក់មកក្នុងដៃរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកសម្រេចថាតើគួរធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីចាត់ចែងកម្ចីនោះ ប៉ុន្តែកម្ចី World Bank និង ADB វិញ គឺច្រើនតែចូលមកតាមរយះអង្គក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលជាដៃគូររបស់រដ្ឋាភិបាលផ្តល់ជំនួយ ដើម្បី​ឱ្យ​ពួកគេមើលការខុសត្រូវទៅលើការអនុវត្តន៍របស់រដ្ឋាភិបាល និងការប្រើប្រាស់កម្ចី។​

៤. កម្ចីមិនសូវមានភាពលម្អៀង សម្រាប់កម្ចីដែល World Bank និង ADB ផ្តល់ឱ្យ​ ភាគច្រើន​ក៏​មានការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងនយោបាយច្រើន ដោយសារតែប្រសិនជាប្រទេសមួយមិនសូវត្រូវគ្នាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិច និងគ្នីគ្នារបស់អាមេរិចទេ កម្ចីដែលប្រទេសនោះដាក់ស្នើសុំច្រើនតែពិបាកក្នុងការផ្តល់ឱ្យ​។ ផ្ទុយទៅវិញ AIIB សម្រាប់ ប្រទេសចិនចាំតែបើកទ្វារចូល​ឱ្យ​ប្រទេសដទៃទៀតខ្ចីនោះទេ អីចឹង​ហើយ​ទើបភាគច្រើនប្រទេសផ្សេងៗ ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី​ ងាកខ្លួនបន្តិចម្តងៗមករកកម្ចីពីធនាគារ របស់ចិនវិញ៕

ដោយ៖ សុត្ថា វត្តី