ហេតុអ្វីសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមមានសន្ទុះខ្លាំង បើទោះបីជាខ្លួនប្រកាន់របបសង្គមនិយមក៏ដោយ?
ប្រទេសវៀតណាមបានជាប់ឈ្មោះមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដ៏តិចបំផុតដែលនៅសល់ក្នុងពិភពលោកយើងនេះ ដែលប្រកាន់យករបបសង្គមនិយម។ ខុសពីប្រទេសដទៃដែលបានក្លាយខ្លួនទៅជាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអស់ទៅហើយ ប្រទេសវៀតណាមនៅតែប្រកាន់ជំហរមិនផ្លាស់ប្តូររបបរបស់ខ្លួន បើទោះជាមេដឹកនាំបក្សកុំមុយនីស្តវៀតណាមដ៏ល្បីគឺ លោកហូ ជីមិញ បានស្លាប់អស់ជាច្រើនទស្សវត្សទៅហើយក៏ពិតមែន។
សង្គ្រាមក្នុងស្រុក និងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ទើបត្រូវបានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានសង្គ្រាមក្នុងស្រុកយូរឆ្នាំ ប្រទេសវៀតណាម គឺជាប្រទេសមួយដែលនៅក្នុងចំណោមប្រទេសតិចតួចដែលប្រកាន់យករបបសង្គមនិយម និងជាប្រទេសហែលឆ្លងសង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃ ដែលអាចមានសន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្លាំងគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ឬសគល់ដែលកប់នៅពីក្រោយការលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់សេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម ដែលធ្លាប់តែនៅបាតគេជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលទាបបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មកក្លាយជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមទាបទាំងដែលខ្លួនមានមនុស្សជាង ១០០លាននាក់ដែលជាបន្ទុកនោះ គឺដោយសារតែចំណុច ខាងក្រោមនេះ៖
១. ប្រព័ន្ធនយោបាយ និងប្រព័ន្ធទីផ្សារមានលក្ខណះផ្សេងគ្នា ថ្វីត្បិតតែប្រទេសវៀតណាមប្រកាន់របបសង្គមនិយមក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែទាក់ទងជាមួយនឹងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចគឺ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសនេះបានបើកជំហរច្រើន ពោលគឺប្រទេសវៀតណាមបានចាប់ផ្តើមប្រកាន់គោលការណ៍ទីផ្សារសេរី ដែលជួយឱ្យប្រទេសនេះទាក់ទាញបានវិនិយោគិនមកពីក្រៅប្រទេសជាច្រើនឱ្យ មកតាំងពីប្រកបអាជីវកម្មតូចធំនៅប្រទេសខ្លួន។ កត្តាមួយនេះហើយដែលធ្វើឱ្យវៀតណាមមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្លាំង ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
២. កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំ បើតាមការចេញផ្សាយ និងការសិក្សារបស់ FocusEconomics លើប្រធានបទ ASEAN 2018 Economic Outlook ត្រូវបានមើលឃើញថា ប្រទេស ៥ដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ជាងគេនៅឆ្នាំ២០១៨ ក្នុងតំបន់អាស៊ាន នេះក៏មានវៀតណាមមួយផងដែរ បើតាមការព្យាករណ៍ គឺ មីយ៉ាន់ម៉ា ៧% កម្ពុជា ៦,៩% ឡាវ ៦,៨% វៀតណាម ៦,៧% និងហ្វីលីពីន ៦,៦%។
ភាពជោគជ័យនៃសេដ្ឋកិច្ច ប្រទេសវៀតណាម ជាប្រទេសដែលទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ធនាគារពិភពលោក។ ការធ្វើកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយដែលហៅថា ដូយមូយ (Doi Moi) នៅឆ្នាំ១៩៨៦ បានប្រែក្លាយវៀតណាមពីប្រទេសក្រីក្រមួយក្នុងលោក (ប្រាក់ចំណូលសរុបគិតជាមធ្យមសម្រាប់មនុស្សម្នាក់តែជាង ១០០ដុល្លារ) ក្លាយទៅជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យម (lower middle income country)។
២៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រាក់ចំណូលគិតជាមធ្យមសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ កើនដល់ជាង ២០០០ដុល្លារគិតត្រឹមចុងឆ្នាំ២០១៤។ បើនិយាយពីការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រវិញ តាមការចុះផ្សាយរបស់ធនាគារពិភពលោក ប្រជាជនដែលរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រខ្លាំង (extreme poverty) មានប្រមាណ ៥០%នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ខណៈបច្ចុប្បន្នថយចុះមកនៅត្រឹម ៣% (បន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ គឺ ១,៩ដុល្លារគិតតាមថ្លៃយុគ្គភាព PPP)។ បើនិយាយពីកម្រិតនៃភាពក្រីក្រជារួម មានប្រហែល ១៥%នៃប្រជាជនសរុបដែលភាគច្រើនជាជនជាតិភាគតិច។ នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០០០ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសវៀតណាម កើនឡើងក្នុងអត្រា ៦,៤% ប៉ុន្តែបានចាប់ផ្ដើមធ្លាក់ចុះមកវិញដោយសារតែមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុសកលលោក។ មកដល់ឆ្នាំ២០១៥ នេះគិតត្រឹមឆមាសទីមួយ ដោយសារតែមានកំណើនក្នុងស្រុកខ្លាំង និងការនាំចេញរឹងមាំ ធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមកើនឡើងជាង ៦,៣%ដែលជាកំណើនដ៏ខ្លាំងក្លាមួយនៅក្នុងតំបន់។ អានអត្ថបទលម្អិតបន្ថែម៖តើលោកអ្នកគួរដឹងអ្វីខ្លះពីសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសវៀតណាម?
៣. ប្រជាជនច្រើន ចំនួនប្រជាជនក៏អាចជាកម្លាំងជម្រុញមួយយ៉ាងសំខាន់ដែរ ដោយសារតែប្រជាជនរបស់វៀតណាមជាប្រភពធនធានមនុស្ស ឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា ជាមូលធនបញ្ញា ក្នុងការបំពេញការងារដើម្បីទ្រង់ទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ លើសពីនេះទៅទៀត ប្រជាជនច្រើនមានន័យថា ទីផ្សារ និងតម្រូវការគឺធំដូចគ្នា។ រឿងដែលកាត់តែគួរឱ្យអារម្មណ៍មួយទៀតនោះគឺថា ប្រជាជនវៀតណាមប្រហែលពាក់កណ្ដាលមានអាយុក្រោម ៣០ឆ្នាំដែលជាសក្ដានុពលនៃកម្លាំងពលកម្មក្នុងការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ។ ចំនួនប្រជាជនច្រើន កម្លាំងពលជំនាញសម្បូរបែប ជារឿងទាក់ទាញមួយសម្រាប់អ្នកវិនិយោគឱ្យចូលមកបណ្តាក់ទុននៅប្រទេសមួយនេះ ព្រោះបើទោះបីជាពួកគេមិនចង់ស៊ាំញាំរឿងនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស ពួកគេលក់តែនៅក្នុងទីផ្សារក្នុងស្រុកតែមួយមុខក៏មានទីផ្សារធំដែរ។
៤. រដ្ឋខ្លាំង ប្រជាជនមានការគោរពវិន័យខ្ពស់ ដោយសារតែវប្បធម៌កុំមុយនីស្ត សឹងតែបានជ្រៀតចូលទៅគ្រប់យ៉ាងនៃជីវិតរបស់ជនជាតិវៀតណាមទៅហើយ ដូច្នេះហើយទើបបានជាធ្វើឱ្យប្រជាជនវៀតណាមម្នាក់ៗមានការគោរពច្បាប់វិន័យយ៉ាងខ្លាំង។ ការនេះបានធ្វើឱ្យគ្រប់រាល់នូវគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដែលដាក់ចេញឱ្យអនុវត្តទទួលបានប្រសិទ្ធិភាព និងទទួលបានការចូលរួមពីសំណាក់ប្រជាជនវៀតណាម។
៥. ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មល្អ ទោះជាមួយសត្រូវប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រទេសវៀតណាមមានដៃគូនាំចេញធំបំផុតគឺប្រទេសចិន និងធំបំផុតទី២គឺសហរដ្ឋអាមេរិច ដែលប្រទេសទាំងពីរនេះសុទ្ធតែជាសត្រូវប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកុម្មុយនីស្ដមួយនេះ។ ការបត់បែនគោលនយោបាយការបរទេស និងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មក្រោមរូបភាពដ៏ឆ្លាតវៃមួយនេះ ធ្វើឱ្យប្រជាជនវៀតណាមមិនតិចទេ មានការងារធ្វើ និងទទួលបានប្រាក់ចំណូលសមរម្យសម្រាប់មកជួយបញ្ឆេះម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសខ្លួន។
៦. ទេសចរណ៍ និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិ ពីប្រទេសមួយដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមរ៉ាំរៃជាមួយអាមេរិច និងមានប្រជាជនរាប់លានអ្នកធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស ប្រទេសវៀតណាមត្រូវបានពិភពលោកស្គាល់ និងឮឈ្មោះស្ទើរតែមិនអាចរម្លងបាន។ រួមគ្នាជាមួយនឹងអំណោយផលពីធម្មជាតិ និងភូមិសាស្ត្រផងនោះ ភាពល្បីរន្ទឺនៃវៀតណាម បានធ្វើឱ្យមានកំណើនទេសចរណ៍រាប់សិបលានអ្នកចាប់ផ្តើមទៅទស្សនាកម្សាន្តនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ វត្តមានភ្ញៀវទេសចរណ៍គឺជាកាតាលីករយ៉ាងសំខាន់ដែលក្នុងការនាំយកប្រាក់ចំណូលមកឱ្យប្រជាជនដែលនៅក្នុងប្រទេស និងជួយដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសទាំងមូល បើទោះបីជាលទ្ធិនយោបាយរបស់ខ្លួននៅតែជារបបសង្គមនិយមក៏ដោយ៕
ដោយ៖ សុត្ថា វត្តី
