ឥណ្ឌូនេស៊ីជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលំដាប់កំពូលនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក៏ជាប្រទេសដែលមានកម្លាំងពលកម្មច្រើនជាងគេដែរនៃតំបន់នេះ។ តែផ្ទុយទៅវិញខណៈក្រុមហ៊ុន និងបណ្ដារោងចក្រមួយចំនួនបាននិងកំពុងដកខ្លួនចេញពីប្រទេសចិន ហេតុអ្វីប្រទេសមួយនេះហាក់ស្ងាត់ស្ងៀមក្នុងការអូសទាញ និងរាក់ទាក់វិនិយោគិនចូលក្នុងប្រទេសខ្លួនទៅវិញ ទាំងដែលខ្លួនមានគុណសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យវិនិយោគិនពិចារណា?

កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងមកនេះ មានការព្យាករណ៍មួយចំនួនពីក្រុមហ៊ុននិងរោងចក្រដែលត្រៀមដកខ្លួនចេញពីប្រទេសចិន បន្ទាប់ពីមានការរឹតត្បិតដាក់ទណ្ឌកម្មមួយចំនួនរបស់អាមេរិកមកលើសេដ្ឋកិច្ចចិន ដោយប្រមើលមើលថាគោលដៅបន្ទាប់របស់រោងចក្រទាំងនេះ នឹងធ្លាក់ទៅកាន់ប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយចំនួន ៣ សំខាន់ជាងគេគឺថៃ វៀតណាម និងឥណ្ឌូនេស៊ី។ ក្នុងនោះដែរឥណ្ឌូនេស៊ីត្រូវបានគេសម្លឹងថានឹងក្លាយជាប្រទេសគោលដៅធំជាងគេ ព្រោះប្រទេសនៃអំណោយផលទាំងព្រមរួមមានធនធានមនុស្ស ធនធានធម្មជាតិ ផ្ទៃដីធំ ជាប្រទេសដែនកោះងាយស្រួលក្នុងការដឹកជញ្ជូន ពិសេសជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំប្រចាំតំបន់ផង។ 

អ្វីដែលនឹកស្មានមិនដល់នៅពេលដែលឱកាសមកដល់ ឥណ្ឌូនេស៊ីបែរជាត្រូវជួបបញ្ហាមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសដែលធ្វើឲ្យប្រទេសនេះត្រូវបោះបង់ឱកាសនោះ​ចោល​។ ក្រៅពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេស តើមានបញ្ហាអ្វីខ្លះទៀតដែលនាំឲ្យឥណ្ឌូនេស៊ីស្ងាត់ស្ងៀមបែបនេះ?

១) ឥណ្ឌូនេស៊ីមិនមែនជាគោលដៅសម្រាប់វិនិយោគិន
រោងចក្រចំនួន ៣៣ ដែលបានប្រកាសថានឹងរើទីតាំងរបស់ខ្លួនចេញពីប្រទេសចិនទៅតាំងទីនៅប្រទេសផ្សេងចន្លោះពីខែមិថុនា ដល់ខែសីហាកន្លងមក គ្មានរោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុនណាមួយគ្រោងនឹងផ្លាស់ទីទៅឥណ្ឌូនេស៊ីទេ នេះជាការលើកឡើងដោយផ្ទាល់ពីលោកប្រធានាធិបតី Widodo ក្នុងខែកញ្ញា។ រោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុន ២៣ ក្នុងចំណោម ៣៣ បានដាក់គ្រោងការផ្លាស់ទៅប្រទេសវៀតណាម នៅសល់ប៉ុន្មានគឺដាក់គោលដៅទៅប្រទេសថៃ កម្ពុជា ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌា ម៉ិកស៊ិកជាដើម។ លោក Jokowi ផ្ទាល់បានត្អូញត្អែរថា ខណៈពេលដែលក្រុមហ៊ុនទាំងនោះអាចទទួលបានការធានារាល់នូវរាល់ការយល់ព្រមទាំងអស់ដែលគេត្រូវការដើម្បីផ្លាស់ទៅប្រទេសវៀតណាមក្នុងរយៈពេលពីរខែ តែឥណ្ឌូនេស៊ីមិនអាចសម្រួលការងារបានលឿនដូច្នេះសម្រាប់ពួកគេបានឡើយ។ ភាគរយនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសមកកាន់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីមានកម្រិតទាប បើធៀបនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប។

២) កត្តារារាំងមួយចំនួនបន្ថែមមកលើប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី

ការរឹតត្បិតច្បាប់ការងារ៖ ការរឹតបន្តឹងខ្លាំងពេកលើច្បាប់ការងារបានធ្វើឲ្យវិនិយោគិនមិនចាប់អារម្មណ៍ដាក់ទុនវិនិយោគក្នុងប្រទេសនេះ។

បទបញ្ញត្តិសម្រាប់វិស័យឧស្សាហកម្មមានភាពតឹងរ៉ឹង និងលំបាក៖ ឧទាហរណ៍ដូចជាការនាំចូលដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ដល់ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មត្រូវការក្រដាសបញ្ជាក់ពីក្រសួងឧស្សាហកម្ម ជាទូទៅដំណើរការនេះត្រូវចំណាយពេលយ៉ាងយូរ ៥ ថ្ងៃមុនពេលនាំចូល តែជាក់ស្តែងសម្រាប់ឥណ្ឌូនេស៊ីត្រូវចំណាយពេលពី ៣ ទៅ ៦ខែឯណោះ។

ជាប់កំអែលជាតិនិយម៖ រដ្ឋាភិបាលបានកំណត់បញ្ជីនៃ ការវិនិយោគរបស់ជនបរទេសដែលគេហៅថា “បញ្ជីវិនិយោគអវិជ្ជមាន” បញ្ជីនេះដាក់កម្រិតលើភាពជាម្ចាស់របស់ជនបរទេសនៅក្នុងវិស័យនានារាប់ចាប់ពីការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ទូរគមនាគមន៍ រហូតដល់ការអប់រំ។

ពន្ធលើសាជីវកម្មប្រមាណ ២៥%៖ អត្រានេះខ្ពស់ជានៅប្រទេសវៀតណាម និងថៃ  ហើយរដ្ឋាភិបាលកំពុងរៀបចំផែនការកាត់បន្ថយអត្រាពន្ធលើសាជីវកម្មនៃមកនៅត្រឹម ២០% ក្នុងឆ្នាំ ២០២១។

វិស័យផលិតកម្មធន់ធ្ងន់ត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ចេញពីបណ្ដាញផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក (World Supply Chain)៖ ការនាំចូលគ្រឿងបន្លាស់ និងគ្រឿងបង្គុំសម្រាប់ដំណើរការផលិតកម្មមានការរំខានដោយសារ ត្រូវចំណាយថ្លៃខ្ពស់ ចំណាយពេលវេលា ត្រួតពិនិត្យលើការដឹកជញ្ជូន ពន្ធនាំចូលក្នុងអត្រា ១៥% សម្រាប់កៅស៊ូកង់ ១០% សម្រាប់ខ្សែភ្លើង ម៉ាស៊ីនដំណើរការដោយហ្គាសជាដើម ដែលជាហេតុនាំឲ្យការនាំចេញគ្មានលទ្ធភាពក្នុងការប្រកួតប្រជែង។

៣) ជាខ្លាថ្មីសេដ្ឋកិច្ចមែន តែឥណ្ឌូនេស៊ីនៅទន់ខ្សោយ

ជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនមួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ឧស្សាហូបនីយកម្មបានជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ វិស័យឧស្សាហកម្មផលិតកម្មធន់ធ្ងន់ដែលរឹងមាំមានដូចជា ចំណីអាហារនិងភេស្ជៈ ក្រដាស និងកៅស៊ូ ការនាំចេញក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំកន្លងមកមានតម្លៃប្រមាណ ៥៣% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប នាំមុខប្រទេសវៀតណាម និងកម្ពុជាក្នុងអត្រារៀងគ្នាគឺ ៤៥% និង ៣១%។ ប៉ុន្តែប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីបានរងការវាយប្រហារយ៉ាងខ្លាំងដោយសារវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ី ដែលមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យខូចសេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជំរុញដល់ការធ្លាក់ចុះរបស់មេដឹកនាំផ្តាច់ការស៊ូហាតូថែមទៀត។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកប្រទេសជាមិត្តក្នុងតំបន់ទាំងពីរវៀតណាម និងកម្ពុជាបានវ៉ាដាច់ដោយការនាំចេញគិតជាភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ឥណ្ឌូនេស៊ីធ្លាក់ចុះពី ៥៣% មកនៅ ២១% ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ហើយបច្ចុប្បន្នបានធ្លាក់ចុះក្រោម ២០% ទៅទៀត៕

ដោយ៖ យ៉ាយ៉ា​